|
SPRZĘT ABC
|
-
W celu szybkiego i bardziej efektywnego poruszania się w urodzie powszechnie stosuje się sprzęt nazwany potocznie "ABC", a obecnie niekiedy "ABCD". Do tego sprzętu zaliczamy: płetwy, maskę, rurkę oddechową tzw. "fajkę" i nóż ( sekator ).
|
|
- a) Płetwy
-
Pierwszy projekt płetw wykonał Leonardo Da Vinci, a współczesną ich wersja datuje się od konstrukcji kap. De Corlie z 1930 r. Obecnie używane są trzy rodzaje płetw: kaloszowe, na paski i monopłetwa, W praktyce ratowniczej mogą być stosowane tylko pierwsze dwa rodzaje, natomiast monopłetwa używana jest przez zawodników sportowych nie zapewnia bezpiecznego poruszania się podczas akcji ratowniczej. Najlepsi zawodnicy pływają dystans 50 m w płetwach w czasie ok. 16 sek, a dystans 100 m w czasie ok., 35 sek., Przeciętnie, młody ratownik po kilku treningach może przepłynąć w płetwach dystans 100 m w czasie krótszym niż 1 min. zachowując wystarczającą ilość sił do przeprowadzenia akcji ratowniczej. W tym celu powinien oprócz przyzwyczajenie się do pływania w płetwach dobrać je odpowiednia do własnych potrzeb w zależności od wytrenowania organizmu. Płetwa kaloszowa przeznaczana jest do zakładania na gołą stopę i musi być dobrze dopasowana. W sprzedaży płetwy te możemy kupić co dwa rozmiary. Powinna ona ściśle przylegać do stopy, lecz nie może jej ściskać, gdyż wówczas występuje jej "drętwienie" spowodowane nieprawidłowym krążeniem krwi, natomiast zbyt luźne osadzenie stopy prowadzi do obtarć naskórka i ewentualnego zgubienia płetwy podczas pływania. Kalosz powinien być zbudowany z gumy, który od spodu tzn. stopy powinien być usztywniony. Pióro zbudowane jest z gumy lub mas plastycznych różnie utwardzonych w zależności od przewidywanych zadań i indywidualnych cech motorycznych pływaka. I tak: płetwy krótkie i sztywne używane są podczas pływania w zamkniętych zbiornikach umożliwiając szybkie i łatwe obracanie się. Płetwy dłuższe stosuje się podczas pływania na wodach otwartych i podczas pływań długodystansowych. Podczas pływań długodystansowych stasuje się również płetwy z kanałami przepływowymi zwanymi dyszami. Płetwy z dyszami umożliwiają przeznaczenie większej części energii na napęd przy jednoczesnym nieznacznym zmniejszeniu prędkości. Osobom o nogach "mocniejszych" poleca się płetwy z piórami wykonanymi ze sztywnych mas plastycznych, natomiast osobom o nogach \'"słabszych" i okazjonalnie pływających w płetwach zaleca się płetwy miękkie lub z piórem gumowym w celu uniknięcia skurczu mięśni łydek lub podudzia. Podstawowym czynnikiem wpływającym na ogólny czas użytkowania płetw jest ich nakładanie, które powinno wyglądaj następująca:
- przed rozpoczęciem ubierania należy najpierw wygiąć do dołu tylną część kalosza - piętę wraz z brzegami i dopiero wówczas wsunąć da przedniej części kalosza zmoczoną stopę, a następnie dopiero możemy odgiętą uprzednio cześć wygiąć na piętę w położenie pierwotne. Ma to na celu m.in. zapobiegać pękaniu gumowych brzegów kalosza.
-
Płetwy na pasek są przeznaczone dla osób, które zakładają je na but lub skarpetę neoprenową włożenie takiej płetwy na gołą stopę powoduje bardzo szybkie bolesne zdzieranie naskórka. Płetwy kieszeniowe na pasek występują w trzech rozmiarach, gdyż ich dopasowanie do stopy następuje przez dociągnięcie paska. Oba rodzaje płetw spełniają te same zadania i są analogicznie zbudowane w części piórowej. Znaczny przyrost szybkości płynięcia wynikający z użycia płetw powoduje u wielu osób trudności w oddychaniu oraz obserwacji powierzchni podczas płynięcia. Z tych powodów do pływania po powierzchni wskazana jest maska i fajka.
|
 
|
- b) Maska
-
Użycie maski podczas akcji ratowniczej umożliwia jednoczesną obserwację powierzchni wody oraz w wodach "czystych" obserwację dużego obszaru pod wodą co wpływa znacząco na skuteczność akcji. Ma to również wpływ na bezpieczeństwo ratownika, gdyż znacznie wcześniej i wyraźniej widać ratowanego, jego zachowanie oraz jego ruchy. Normalnie pływając pod wodą i przeszukując dna widzimy wszystka rozmazane i w n całej odległości. Jest to spowodowane załamaniem się światła pod innym kątem w wyniku czego obraz uzyskujemy nie na siatkówce naszego oka ale poza nią. Założenie maski nurkowej lub okularków pływackich powoduje, że obraz uzyskujemy na siatkówce oka lecz dodatkowe załamanie światła pomiędzy wodą, a powietrzem oddzielonym szybką daje obraz o l/3 większy i o 1/4 bliższy niż na powierzchni. Pomimo zmiany parametrów widać wszystko wyraźnie i daleko. Wszystkie maski posiadają zbliżoną budowę, a różnią się jedynie rozwiązaniami technicznymi i kształtami. Szyba maski jest przeważnie ze szkła, które musi być bezpieczne. Informują o tym napisy "SAFETY" lub "TEMPERED". Maski z szybami ze zwykłego szkła mogą uszkodzić twarz w przypadku pęknięcia, Maski z szybą z tworzyw sztucznych mają tendencję do zachodzenia parą przez co tracą część swoich właściwości. W celu likwidacji zachodzenia szyb parą pokrywa się je od wewnątrz przed zamoczeniem odpowiednimi płynami (w ostateczności "Ludwikiem" ), a do niedawna jeszcze używano do tego celu śliny. Niektóre maski posiadają oddzielne szybki na każde oko - przeznaczane są one przeważnie dla osób z wadami wzroku ponieważ każda z nich może posiadać inne parametry. Podczas nurkowania w typowej masce osoba z wadami wzroku stosują miękkie soczewki, nie zaleca się używania szkieł korekcyjnych z soczewkami twardymi. Istnieją również maski nazywane panoramicznymi. Posiadają one dodatkowe szybki z boków lub z dołu dając możliwość bez dodatkowych ruchów głową jednoczesnego obserwowania obszaru z przodu i po bokach. Ogólnie uważa się, że czym większa powierzchnia szybki maski tym łatwiej prowadzi się obserwację pod wodą i zapewnia ona większe bezpieczeństwo. Szybka maski połączona jest szczelnie za pomocą obejmy z kołnierzem wykonanym z sylikonu, a niekiedy z innych materiałów takich jak: metaflex czy mieszanina gumy z produktami naftowymi. Kołnierz maski powinien mieć taki kształt, aby górna część szyby znajdowała się bliżej twarzy niż dolna dla zmniejszenia odgięcia głowy; do tyłu i podczas pływania. W celu szczelnego przylegania maski kołnierz zakończony jest rozdwojonym fartuchem, który w okolicach nosa jest pojedynczy. Taka budowa fartucha ułatwia znacznie usuwanie z maski wody przez wdmuchiwanie nosem powietrza w sytuacji idy znajdujemy się pod wadą. Pasek mocujący maskę powinien być bardzo elastyczny, szeroki lub rozdwajający się z tyłu oraz umożliwiający łatwą regulację jego długości przy użyciu klamer znajdujących się na obejmie szyby. Bardzo ważnym elementem różniącym maskę nurkową od okularków pływackich jest nos lub komory kompensacyjne zwane niekiedy kieszeniami. Przy zanurzeniu na kilka metrów wzrastające ciśnienie powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz organizmu osoby nurkującej. Może to spowodować przy braku zmiany ciśnienia w masce pękanie naczyń krwionośnych w gałkach ocznych. Jest to wynikiem różnicy ciśnień w organizmie nurka i przestrzeni powietrznej maski. W skrajnych przypadkach może wystąpić przemieszczenie oczu do przodu powodując tzw. wytrzeszcz. W celu zapobieżenia takiej sytuacji należy wyrównywać ciśnienie w masce do wielkości ciśnienia jakie panuje na danej głębokości wdmuchując powietrze nosem. Niektóre maski samoistnie niwelują różnicę ciśnień zmniejszając swoją objętość dzięki dużemu i elastycznemu kołnierzowi. Natomiast okularki pływackie zachowują zawsze stałą objętość i nie ma w nich możliwości zmiany ciśnienia podczas zanurzania, może to doprowadzić. do sytuacji opisanej powyżej. Drugim niebezpieczeństwem na które jesteśmy narażeni podczas zmiany ciśnienia przy zanurzaniu się pod wodę jest uszkodzenie. błony bębenkowej. Do takiej sytuacji może dojść już na głębokości 3 - 4 m gdy nie ma drożności kanału słuchowego wewnętrznego zwanego trąbką Eustachiusza. Najczęściej ma to miejsce podczas stanów zapalnych zatok, nieżytów nosa lub typowego kataru, kiedy śluz zablokuje drożność kanału słuchowego. Przebieg zjawiska wyjaśnia zamieszczonu rysunek. Celem zapobieżenia uszkodzeniu błony bębenkowej powszechnie stosuje się tzw. próbę Valsalwy polegającą na ściśnięciu palcami nosa, zamknięciu ust i wydmuchaniu do ucha środkowego powietrza z płuc. Wytworzony w ten sposób wzrost ciśnienia w płucach powoduje, na zasadzie naczyń połączonych wzrost ciśnienia we wszystkich dostępnych przestrzeniach powietrznych, w tym w kanale słuchowym wewnętrznym (trąbka Eustachiusza). W sytuacji normalnej następuje rozszerzenie kanału oraz wzrost ciśnienia w uchu środkowym. Ciśnienie po obu stronach błony bębenkowej będzie. zbliżone. W celu wykonania tej próby maska musi mieć dostęp do nosa tak, aby można go było łatwo i wygodnie ścisnąć. Inne sposoby wyrównywania ciśnienia (manewr Toyubee, metoda BTV) nie są już takie proste w stosowaniu i wymagają pewnego treningu. Podczas wynurzania u osób zdrowych wyrównanie ciśnienia zachodzi samoistnie. Niekiedy można pomóc wyrównać ciśnienie wykonując ruchy żuchwą lub napinając język i krtań jak przy przełykaniu.
|
|
- c) Rurka oddechowa - "fajka";
-
W praktyce ratowniczej rurka oddechowa umożliwia swobodne oddychanie podczas stałej i jednoczesnej obserwacji toni wodnej (dno) i jej powierzchni. Ta niemal komfortowa niekiedy sytuacja dla ratownika pozwala na kontrolę ruchów osób ratowanych, a także oceniać ich stan zagrożenia. Jej użycie daje możliwość pełnego wykorzystania maski i płetw. Standardowo przyjmuje się, że fajka powinna mieć 30-38 cm długości i 16-22 mm średnicy.
Parametry które wymuszają takie wymiary to:
- ciśnienie hydrostatyczne działające na klatkę piersiową w wodzie, które przy zwiększeniu długości fajki uniemożliwia wykonanie wdechu,
- opory powietrza utrudniające oddychanie zwiększające się wraz ze zmniejszaniem średnicy rurki,
- wzrost średnicy fajki prowadzi do zwiększenia ilości powietrza, które jest wielokrotnie wykorzystywane, prowadząc do niekorzystnego wzrostu dwutlenku węgla w organizmie.
-
Każda fajka powinna posiadać w górnej części jaskrawą opaskę ułatwiającą lokalizację oraz powinna być na całej długości gładka w celu zapobieżenia gromadzenia się brudu i możliwości łatwego rozwoju drobnoustrojów. Obecnie największym powodzeniem cieszą się fajki o kształcie anatomicznym, którego założenie jest takie, aby rurka znajdowała się na całej długości w jednakowej odległości od głowy, co likwiduje w znacznym stopniu opory podczas szybkiego pływania, a w konsekwencji przemieszczanie się fajki. Również łatwiejsze jest usuwanie wody z rurki o kształcie anatomicznym w porównaniu z fajkami o kształtach zbliżonych do liter "L" lub "J" Bardzo ważnym elementem każdej fajki jest ustnik, który powinien umożliwiać pewny uchwyt będąc jednocześnie miękkim i nie powodującym obtarć w jamie ustnej. Z tego powodu większość fajek wykonuje się z ustnikiem silikonowym.
|
|
- d) Nóż
-
Od kilku łat do sprzętu podstawowego u nurkowaniu zalicza się nóż. Jego obecność jest niezbędna wszędzie tam, gdzie istnieje możliwość zaplątania się w liny lub sieci rybackie względnie istnieje potrzeba wykonania prac pod wodą np. wyplątania tonącego z wodorostów. Jeszcze nowszym sprzętem są lansowanie ostatnio jednoręczne sekatory umożliwiające przecięcie pod wodą linek stalowych o średnic do 6 mm. W przedstawionym materiale celowo pominięto maski i fajki z zaworkami gdyż obecnie uważa się, że ich awaryjność rośnie wraz ze wzrostem szybkości pływania w wyniku większych naprężeń i drgań, a niestety w ratownictwie wodnym podstawowym czynnikiem decydującym o skuteczności akcji jest czas.
|
 |
